آفت دهان چیست؟

آفت دهانی در‌واقع زخمی سطحی، کوچک و خوش‌خیم است که معمولا در بافت نرم داخل دهان یا لب‌ها، زیر زبان و روی غشای لثه‌ ایجاد می‌شود.

آفت دهان را زخم آفتی هم می‌گویند.

اندازه‌ این نوع زخم اغلب از یک سانتی‌متر تجاوز نمی‌کند؛ معمولا هم زخمی گرد یا بیضی شکل، سفید یا زرد‌رنگ است که دورتادور آن قرمز شده باشد.

ممکن است مدت کوتاهی پیش از آنکه دچار آفت دهانی شوید، محیط دهان‌تان دچار سوزش یا خارش شود.

این نوع زخم می‌تواند بسیار دردناک باشد یا بسوزد، به‌ویژه هنگام غذاخوردن یا صحبت‌کردن.

علت آفت دهان

علت آفت دهان هنوز به‌طور دقیق و به‌درستی شناخته نشده است، اما آنچه مشخص است این است که عوامل متعددی می‌تواند باعث بروز آفت دهان شود.

گازگرفتن ناگهانی لب یا گونه از داخل، حساسیت غذایی (غذاهای تند، اسیدی یا حاوی گلوتن)، تمیزکردن بیش‌از‌حد معمول دندان‌ها، آسیب هنگام درمان‌های دهان و دندان، استفاده از خمیردندان‌ یا دهان‌شویه‌های دارای لوریل سولفات سدیم، استرس، تغییرات هورمونی یا وجود باکتری موسوم به «هلی‌کوباکتر پیلوری» (همان باکتری که عامل زخم‌های پپتیک است)، همه‌ی اینها می‌توانند باعث ایجاد آفت دهان شوند.

از طرفی اعتقاد بر این است که کمبود ویتامین‌های گروه B، روی، فولات (اسیدفولیک) و آهن می‌توانند باعث ایجاد و پیشرفت آفت دهان شوند.

آفت دهان ممکن است زمانی‌که شما دچار شرایط بدنی خاص یا بیماری هستید، بروز کند.

شرایطی مثل:

• ویروس‌های تضعیف کننده‌ سیستم ایمنی بدن مثل ویروس ایدز(HIV)؛
• بیماری سلیاک، بیماری های خود‌ایمنی که جنبه‌ی ژنتیکی دارد و در این بیماری در اثر مصرف «گلوتن» روده‌ی کوچک دچار آسیب می‌شود. در دنیا از هر ۱۰۰ نفر یک نفر ممکن است به این مشکل دچار شود؛
• «کولیت زخمی» یا «کولیت اولسروز»، بیماری کرون یا دیگر مشکلات روده؛
• بیماری بهجت (Behcet’s disease) نوعی بیماری نادر، مزمن و التهابی با منشاء ناشناخته است که موجب التهاب در سراسر بدن از جمله محیط دهان می‌شود.

روش های درمان آفت

آفت دهان معمولاً 1 الی 2 هفته طول می‌کشد تا از بین برود، اما روش‌های خانگی وجود دارد که با انجام آن‌ها می‌توانید زمان را کاهش دهید.

اجتناب از برخی غذاها

برای درمان آفت، باید از غذاهای بسیار تند، نمکی و یا اسیدی، پرهیز نمایید زیرا موجب تحریک آفت‌ها و توقف روند بهبودی آنها می شود.

حتی نوشیدنی‌های داغ و غذاهایی که حاشیه ها و کناره های تیز دارند، مانند تک‌های تست، میتوانند ایجاد ناراحتی کنند.

شستشو با نمک

مردم همچنین از روش های جایگزین طبیعی مانند محلول نمکی برای بهبود روند درمان استفاده می‌کنند.

30 ثانیه شستشوی دهان با محلول آب نمک با بالابردن غلظت کلرید سدیم و جمع‌کردن آب غشاء اطراف آفت دهان به بهبود آبسه‌ها و زخم‌های بازی مثل آفت در دهان کمک می‌کند.

شستشوی دهان و دندان با مسواک نرم

مراقبت از دهان و آسیب وارد نکردن به آفت، باعث سرعت گرفتن درمان آفت میشود.

استفاده از یک مسواک نرم از تحریک آفت دهان ممانعت میکند.

بهداشت خوب دهان و دندان با تمیز نگه داشتن دندان‌ها و لثه ها از عفونی شدن زخم‌ها جلوگیری می‌کند.

ماست

مصرف ماست پروبیوتیک با کیفیت، برای آفت‌ دهان بسیار مفید است.

پروبیوتیک مانند یک صافی عمل می‌کند و فقط به باکتری‌های مناسب اجازه‌ی حضور در دهان می‌دهد.

این‌کار باعث آرام‌ترشدن زخم و بهبود آفت دهان می‌شود.

از‌طرفی، نرمی و خنکی ماست به کمتر‌شدن درد ناشی از آفت کمک می‌کند.

چای سیاه

یکی از بهترین روش‌های خانگی برای تسکین درد آفت دهان، استفاده از چای سیاه است.

پس اگر دچار آفت دهان شدید، چای کیسه‌ای را مستقیم روی آفت دهان قرار دهید تا دردتان آرام شود.

می‌توانید چای سرد‌شده را نیز به‌عنوان دهانشویه غرغره کنید.

«تانن» موجود در چای تأثیر مثبتی برای التیام آفت دهان دارد.

استفاده از یخ

وقتی دچار آفت دهان می‌شوید، مکیدن مکعب‌های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می‌شود.

سردی یخ، جریان خون‌رسانی به آفت دهان را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می‌شود.

مصرف مکمل زینک(روی)

کمبود روی می‌تواند با آفت‌ دهان مرتبط باشد.

بنابراین مصرف مکمل روی می‌تواند مشکل را حل کند.

اما باید یادتان باشد؛ مصرف طولانی‌مدت قرص زینک باید حتما تحت نظر پزشک باشد.

مصرف روزانه‌ی مکمل‌های حاوی 150 میلی‌گرم روی، تعداد دفعات آفت‌زدن را از 50 درصد به 100 درصد کاهش می‌دهد.

مصرف یک مکمل روی خوب و با کیفیت یک یا دو بار در روز یکی از آسان‌ترین راه‌های کمک به بهبود آفت دهان محسوب می‌شود.

ویتامین E

یک کپسول ویتامین E را باز کنید و مایع داخل آن را روی آفت دهان بگذارید.

روغن حاوی ویتامین E مثل یک پوشش روی زخم را می‌پوشاند و مانع از عفونت آن می‌شود و این به روند بهبود و درمان سریع‌تر آفت دهانی کمک می‌کند.

ژل آفتین

یکی از داروهای درمان آفت دهان، استفاده از آفتین ژل است.

آفتین ژل محصولی کاملا جدید حاوی عصاره گیاهی است که معمولا با یکبار مصرف و در زمان 20 ثانیه آفت دهان را درمان می‌نماید.

درد و ناراحتی بیمار بعد از چند دقیقه کاهش یافته و آثار آفت دهان بعد از مدت کمی التیام و بهبود می‌یابد.

راهنمای استفاده از آفتین ژل

ابتدا محل آفت را در دهان مشخص کنید سپس به کمک سر سرنگ و به آرامی به اندازه یک قطره از آفتین ژل را روی گوش پاک کن قرار دهید و دقیقا روی ناحیه آفت دهان به آرامی به مدت 20 ثانیه فشار دهید و بلافاصله دهان را با آب فراوان بشوئید.

نحوه تاثیر آفتین ژل

استفاده از آفتین ژل در روز اول از تبدیل شدن به آفت جلوگیری می‌کند و اگر در روزسوم، پنجم و دوازدهم استفاده شود در‌‌ همان مرحله رشد آفت را متوقف ساخته و بلافاصله خونرساني در محل آفت دهان شروع و به سرعت وارد فاز ترميم و بهبودي مي‌شود.
درد و سوزش و ناراحتی بیمار سریعا کاهش یافته سیر بهبودی سریعا انجام می‌شود.

این ژل فقط در 20 ثانیه و تنها با یکبار استفاده آفت را درهرمرحله‌ای از رشد و یا قبل از آنکه باشد متوقف می‌سازد و تاثیرات بهبودی آنرا می‌توان دید.

دلایل ایجاد آفت دهان

بعضی از مردم دائماً دچار آفت دهانی هستند در حالی که عده ای دیگر هیچ گاه درگیر آن نمی شوند.

ضعف سیستم ایمنی، استرس و یا حساسیت به یک غذای خاص، می توانند از فاکتورهای امکان ابتلا به آفت‌های دهانی تکرار شونده باشند.

آکادمی پزشکی دهان و دندان آمریکا توصیه می‌کند فردی که مکرراً دچار آفت در دهان میشود باید لیستی دقیق از زمان بروز آفت در دهان و همه عوامل ممکن برای ایجاد آنها را تهیه کند.

این کار می‌تواند کمک کند پی‌ببریم آیا ارتباطی بین بروز این زخم ها و رژیم غذایی یا سبک زندگی وجود دارد یا خیر.

در برخی موارد، آفت در دهان ممکن است نتیجه یک عفونت ویروسی و یا یک شرایط طولانی مدت مانند بیماری کرون، کمبود ویتامین و یا تغییرات هورمونی باشند.

پیشگیری از ایجاد آفت دهان

از آنجایی که این زخم‌ها به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شوند، پیشگیری چندانی ندارد اما عوامل زیر، خطر بروز را کاهش می‌دهند:

مسواک بزنید

سعی کنید در روز 2 نوبت، دندان‌های خود را مسواک کنید و از نخ دندان برای تمیز کردن مابین دندان‌هایتان استفاده کنید.

استرس و اضطراب نداشته باشید

سعی کنید در هنگام بروز استرس، از روش‌های مدیتیشن و ورزش‌های هوازی استفاده کنید تا استرس را از خود دور کنید.

مراقب غذاهایی که می‌خورید، باشید

ممکن است شما به برخی مواد موجود در غذا حساسیت داشته باشید، که باعث بروز آفت در دهان‌ شود.

اگر زیاد آفت می‌زنید، لیست غذاهایی که می‌خورید را یادداشت کنید.

زینک مصرف کنید

کمبود روی یا زینک سبب بروز این بیماری نیز می‌شود.

سعی کنید از خوراکی‌های: حبوبات، سبزیجات، غلات، آجیل و انواع مغزها برای افزایش روی استفاده کنید.

ویتامین ب و آهن خود را بالا ببرید

استفاده از: نخود، جگر، عدس، اسفناج، کشمش و آب گوجه فرنگی، آهن شما را افزایش می‌دهد.

همچنین غذاهایی همچون: تخم مرغ، لبنیات و گوشت، مغزها و دانه‌ها، اسفناج و… سرشار از ویتامین گروه ب هستند.