دیسک گردن چیست؟

مهره‌ها توسط دیسک و دو مفصل کوچک به نام “مفصل فاست” به یکدیگر متصل می‌شوند؛ این دیسک تشکیل شده از بافت‌های رابط محکم نگهدارنده‌ی یک مهره روی مهره دیگر، به مثابه ضربه‌گیر و محافظ بین مهره‌ای عمل می‌کند و مانع سایش آنها روی یکدیگر می‌شود.

دیسک و مفصل‌های فاست حرکت مهره‌ها را ممکن می‌سازند و به ما اجازه می‌دهند تا گردن و کمر را خم کنیم و بچرخانیم.

دیسک گردن از لایه خارجی یا محیطی محکمی به نام “آنولوس فیبروزوس” و مرکز ژلاتینی مانندی موسوم به “نوکلئوس پولپوزوس” تشکیل می‌شود که مرکز آن در پیامد بالا رفتن سن به تدریج آب خود را از دست می‌دهد و در نتیجه از خاصیت ضربه‌گیری و حفاظتی دیسک کاسته می‌شود.

لایه محیطی دیسک نیز به موازات تحلیل رفتن آن، پاره می‌شود و در نتیجه جابه‌جا شدن مرکز دیسک (بیماری پارگی یا فتق دیسک گردن) از راه شکاف پدید آمده در لایه محیطی و راه یافتن آن به درون فضای اشغال شده توسط عصب‌ها و نخاع ممکن می‌گردد.

سپس دیسک گردن برجسته به عصب‌ها فشار می‌آورد و موجب برانگیختن درد، کرختی یا بی‌حسی، گزگز کردن یا ضعف در شانه‌ها یا بازوها می‌شود.

متخصص ستون فقرات هنگام معاینه بیمار، واکنش‌ها، حس و قدرت بازوها را بررسی می‌کند تا از میزان تأثیرگذاری فتق دیسک اطلاع یابد.

این بیماری به ندرت به نخاع فشار وارد می‌کند یا باعث بروز مشکل در پا می‌شود.

علائم دیسک گردن

• ‏درد گردن و بازو
• بی حسی و ضعف در هر دو دست
• قدم های لرزان و بی ثبات هنگام راه رفتن
• اسپاسم های عضلانی در پاها
• فقدان هماهنگی

علت

دیسک‌ گردن معمولاً به موازات پا به سن گذاشتن در نتیجه فرایندی موسوم به تحلیل دیسک به گونه‌ای متلاشی می‌شوند که فضاهای بین مهره‌ها کاهش و احتمال فتق و بیرون زدگی دیسک گردن را افزایش می‌یابد.

خم کردن رو به جلوی گردن، حالت اندامی نامناسب (قوز کردن) به ویژه هنگام خوابیدن یا نشستن، فعالیت‌های درگیر کننده‌ی بازوها در جلوی بدن (برای مثال: ظرف شستن، رانندگی و …) و بلند کردن اشیاء چهار حرکتی هستند که همگی هر روز انجام می‌دهیم و در صورت تکرار، طول کشیدن یا شدید بودن به بیرون زدگی دیسک گردن دامن می‌زنند.

دلایل و علت دیسک گردن در ادامه ذکر شده است:

• صدمه دیدن گردن یا کمر و پشت بدن
• رگ به رگ شدن و پیچ خوردن
• بلند کردن اشیاء به شیوه نامناسب
• چاقی
• استعمال دخانیات

تشخیص دیسک گردن

تشخیص بیماری توسط یک جراح مغز و اعصاب، بر اساس سابقه، علائم، معاینه فیزیکی و نتایج حاصل از آزمایشات انجام میشود که شامل ‏:‏

• ‏اسکن توموگرافی کامپیوتری ( ‏CT‏ یا ‏CAT‏ اسکن: سی تی اسکن): نوعی تصویربرداری تشخیصی است و زمانی ایجاد می ‏شود که کامپیوتر توده ای از اشعه های باریک ‏X‏ را خوانده و باهم ترکیب کند. این روش شکل و اندازه کانال نخاعی، محتویات و ساختارهای ‏اطراف آن، به خصوص استخوان ها را نشان می دهد.

• تست الکترومایوگرام و مطالعات هدایت عصبی (‏EMG / NCS‏) : این تست ها ضربه الکتریکی را در امتداد ریشه های ‏عصبی، اعصاب محیطی و بافت های عضلانی اندازه گیری می کنند. بر اساس این روش، امکان وجود آسیب عصبی در حال پیشرفت، امکان ‏بهبودی اعصاب از آسیب های گذشته و امکان وجود محل دیگری که تحت فشار عصبی قرا گرفته باشد را نشان می دهد.

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (‏MRI‏): معاینه ای است که با استفاده از میدان های مغناطیسی و تکنولوژی کامپیوتری ‏تصاویری از ساختار بدن نشان می دهد. ‏MRI‏ تصاویری از طناب نخاعی، ریشه های عصبی و مناطق اطراف آن به دست می دهد. علاوه بر این ‏بزرگ شدگی، انحطاط و تومورها را نیز نشان می دهد.

• نخاع‌ نگاری یا میلوگرام ‏‎(Myelogram)‎‏: این روش شامل عکسبرداری توسط اشعه X از کانال نخاعی بعد از تزریق یک ‏ماده حاجب به داخل فضاهای مایع مغزی نخاعی مجاور انجام میشود.

• اشعه ایکس: از اشعه ایکس برای تولید فیلم یا عکس از قسمتی از بدن که می تواند ساختار مهره ها را نشان دهد.

گزینه های درمانی غیر جراحی دیسک گردن

اکثر فتق های دیسک گردنی که باعث درد در بازو می شود در طی شش تا هشت هفته اول پس از بروز علائم بهبود می یابد.

اکثر بیمارانی که درد بازو دارند ، متوجه می شوند که درد در این بازه زمانی دو ماهه به آرامی بهبود می یابد و بی حسی و ضعف نیز ممکن است بهبود یابد.

روش درمانی اولیه باید شامل داروهای ضد التهابی مانند آسپرین ، Advil یا Aleve باشد.

فیزیوتراپی نیز می تواند تا حدی درد را تسکین دهد. در برخی موارد ، تزریق استروئید اپیدورال ممکن است مناسب باشد.

برای درمان دیسک گردن می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

گردنبند طبی: این گردنبند طبی با محدود کردن حرکات گردن به عضلات گردن اجازه استراحت می‌دهند. این کار موجب استراحت و کم شدن فشار به ریشه های عصبی می‌شود. البته استفاده طولانی مدت آن موجب ضعیف شدن عضلات گردن خواهد شد و این شرایط را برای بیمار وخیم تر خواهد کرد.

فیزیوتراپی : ورزشهای طبی می تواند به افزایش قابلیت انعطاف در ناحیه گردن و تقویت آن و رفع علائم دیسک کمک کند.

تزریق کورتیکواستروئید: در صورتی که اقدامات فوق تاثیرگذار نبود، تزریق کورتیکواستروئید در اپیدورال روش بعدی درمان است که باید توسط متخصص انجام شود.

انجام ورزش های گردن: ورزش گردن موجب تقویت عضلات گردن و افزایش انعطاف پذیری آن خواهد شد.

جراحی: در صورت تأثیرگذار نبودن راه های درمان بدون جراحی اشاره شده، عمل جراحی دیسک گردن ضرورت می‌یابد که با هدف برداشتن بخشی از دیسک انجام می‌شود که به عصب فشار می‌آورد.

جراح در این عمل که در اصطلاح دیسککتومی نامیده می‌شود، با توجه به محل فتق دیسک گردن، برشی را در جلو یا عقب گردن ایجاد می‌کند تا به ستون فقرات دسترسی پیدا کند.

جراح تصمیم تخصصی خود را مبنی بر انجام عمل از جلو یا عقب گردن (روش قدامی یا پیشین در مقابل روش خلفی یا پسین) بر اساس عامل‌های گوناگونی اتخاذ می‌کند که موقعیت دقیق فتق و تجربه و ترجیح جراح از آن جمله‌اند.

ماده دیسک در هر یک از این دو روش از روی عصب برداشته می‌شود و معمولاً نتیجه خوبی به دست می‌دهد.

چون خارج کردن بخشی از دیسک برجسته از جلوی گردن به معنای برداشتن بخش اعظم دیسک علاوه بر قسمت برجسته‌ی آن است، انجام فیوژن (الحاق یا خشک کردن) غالباً توصیه می‌شود و همزمان با خارج کردن بخش مورد نظر صورت می‌پذیرد.

همچنین می‌توان از روش‌های درمانی اوزون تراپی، پی آر پی و…نیز استفاده کرد.

با اقداماتی می‌توان از بروز دیسک گردن پیشگیری کرد.

این بیماری معمولا با روش های درمان بدون جراحی بهبود می یابد و علائم آن از جمله گردن درد خفیف یا شدید کاهش می یابد.

عمل جراحی دیسک گردن تنها در صورتی که دیگر راه های درمانی منجر به کاهش علایم از جمله درد گردن نشود، صورت می گیرد.

فتق دیسک می تواند حتی بدون علائم نیز باشد.

در صورت بروز علائم ذکر شده در مقاله به پزشک مراجعه کنید تا قبل از شدید شدن بیماری بهترین درمان بدون جراحی را برای شما تجویز کند.

پیشگیری

گردن خود را در تمامی حالت ها (ایستاده، نشسته، راه رفتن)عمود بر بدن به گونه ای که هیچ زاویه ای با بدن نسازد.

سر خود را خم نکنید، صندلی خود را طوری تنظیم کنید که مجبور به خم کردم گردن خود نباشید.

زیرا بیماری های گردنی از جمله دیسگ گردن به علت خم بودن طولانی مدت گردن می‌باشد.

سر خود را هر از گاهی بالا بیاورید و از نرمش ها و حرکاتی که مجبور به خم کردن گردن خود هستید خودداری کنید.

در صورتی که کارتان به این صورت است که مدام سرتان به صورت خم می‌باشد.

شانه ها و عضلات خود را تقویت کنید که با افزایش قدرت عضلات فشار کمتری به مهره های و دیسک های بین مهره ای وارد خواهد شد.

نکته: ورزش کردن فراموش نشود.