پیشگیری از بارداری یعنی استفاده از ابزار، دارو، مواد، روش های جنسی یا عمل جراحی به منظور جلوگیری از تشکیل نطفه یا حاملگی است.
افراد با این روش می توانند زمان بچه دار شدن را انتخاب کنند.
ابزار و روش های مختلفی برای زنان و مردان وجود دارد که به پیشگیری از بارداری کمک می کند.
روش های پیشگیری از بارداری
روش های فیزیکی شامل کاندوم زن و مرد، دیافراگم و کلاهک سرویکس می باشد.
دیافراگم و کلاهک سرویکس باید توسط یک متخصص تجویز و قرار داده شود و تا بعد از ۶ تا ۸ ساعت بعد از نزدیکی برای موثر بودن باید خارج شود.
کاندوم مردانه که به صورت بدون تجویز خریداری می شود. دارای اثرات سودبخش برای جلوگیری از انتقال STIS عفونت های منتقله جنسی است.
روش های هورمونی ترکیبی پیشگیری از بارداری که شایع ترین روش های پیشگیری از بارداری است.
به طور معمول شامل مقدار کمی استروژن و یکی از انواع پروژسترون است.
قرص های هورمونی پیشگیری از بارداری
روش های آزادکننده شامل قرص، چسب و حلقه داخل واژن می باشد.
کنترا اندیکاسیون روش های هورمونی ترکیبی در ارتباط با جزء استروژن و شامل افراد با سابقه شخصی حوادث شناخته شده ترومبوژن، حوادث مغزی عروقی، بیماری شریان کرونر، فشارخون کنترل نشده، میگرن با اورا، سیگار کشیدن بعد از ۳۵ سالگی، سرطان پستان، نئوپلاسم های وابسته به استروژن، خونریزی واژینال غیرطبیعی تشخیص داده نشده، تومورهای کبدی و بارداری است.
فواید بالقوه غیر از پیشگیری روش ترکیبی شامل تنظیم جریان قاعدگی، بهبود عود کیست های تخمدان، اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشد.
استفاده طولانی مدت از این روش با کاهش خطر سرطان های اندومتر و تخمدان در سراسر زندگی همراه است.
بیماران باید قادر باشند که قرص ها را در زمان مشخصی از روز دریافت کنند.
چسب های پیشگیری از بارداری
چسب های پیشگیری از بارداری نوعی از روش های ترکیبی هورمونی است که به صورت ترانس درمال عمل می کند.
چسب ها به مدت ۳ هفته استفاده و پس از آن به مدت یک هفته جدا می شود.
این چسب ها میانگین بیشتری از استروژن بدون پیک را فراهم می آورد.
فرم دیگر این روش حلقه داخل واژن است.
یک حلقه انعطاف پذیر برای سه هفته داخل واژن قرار گیرد و یک هفته قبل از قاعدگی خارج شود.
چسب و حلقه روش های قابل قبول برای بیماران با پذیرش ضعیف دارویی می باشد.
روش های پیشگیری پروژسترونی
روش های پیشگیری پروژسترونی گزینه ای دیگر برای خانم هایی است که استروژن را تحمل نمی کنند و در افزایش ریسک برای حوادث ترومبوآمبولی می باشند.
کنترا اندیکاسیون ها شامل CAP فعال، سرطان پستان، تومور کبدی و فلبیت است.
آن ها تاثیر کمتری از قرص های ترکیبی دارند و خانم ها ممکن است خونریزی هایی را تجربه کنند.
ممکن است که متخصص زنان و زایمان قرص ها و داروهایی دیگر تجویز نماید که باید طبق دستورالعمل های توصیه شده مصرف گردد، مانند: دپومدروکسی پروژسترون است که بسیار مورد دارویی قابل اعتماد جهت پیشگیری از بارداری می باشد.
اما ممکن است دارای عوارض جانبی ایجاد نماید که از جمله آن خونریزی های نامنظم (که به مرور زمان برطرف می شود) و آمنوره (۵۰% در یک سال) است. افزایش وزن، تغییرات مو و آکنه سایر عوارض جانبی ممکن است.
سازمان غذا و دارو یک هشدار در مورد کاهشش تراکم استخوان به ویژه در نوجوانان را به صورت جعبه سیاه بیان کرده است.
IUD
از دیگر وسایل قابل استفاده در جهت پیشگیری از بارداری می توان به IUD یک گزینه عالی برای خانم هایی که در ۵ تا ۱۰ سال آینده نمی خواهند باردار شوند است.
در سرار جهان این روش وسیع ترین روش قابل برگشت پیشگیری از بارداری است.
دو نوع IUD در دسترس است که هر دو نوع آن به اندازه استریلیزاسیون موثر است.
IUD مسی برای ۱۰ سال و IUD پروژسترونی برای ۵ سال قابل استفاده است.
IUD های مسی با خونریزی های شدید قاعدگی و کرامپ همراهی دارد و IUD پروژسترونی ممکن است با خونریزی های شدید همراهی داشته باشد اما نیمی از استفاده کنندگان آمنوره پیدا می کنند.
IMPLANON یک استوانه پروژسترونی است که در زیر پوست قرار می گیرد و برای ۳ سال موثر است.
این مورد در شرایط سرپایی نیز قرار داده می شود و در کاهش دیس منوره کمک کننده است ولی منجر به قاعدگی نامنظم می شود.
پیشگیری اورژانسی از بارداری پس از نزدیکی با یک یا چند روش هورمونی یا قرار دادنIUD مسی امکان پذیر است.
روش های هورمونی حتما باید با تجویز متخصص زنان و زایمان صورت گیرد این در حالی است که در برخی کشورها آزادانه اختیار می گردد.
با این روش باید تا ۷۲ ساعت پس از نزدیکی مورد استفاده قرار گیرد.
بعد از قطع مصرف روش پیشگیری از بارداری زمان برگشت به باروری به نوع روش پیشگیری بستگی دارد. میانگین زمان برگشت باروری با روش های ترکیبی ۳ ماه است.
باDMIP باروری می تواند ۱۲ تا ۲۲ ماه به تاخیر بیفتند.
روش های دائمی پیشگیری از بارداری
عقیم سازی روشی دائمی برای جلوگیری از باروری است.
در زنان
بستن لوله های رحم: نوعی عقیم سازی زنان است.
جراح لوله های رحم را می برد، مسدود می کند یا می سوزاند یا از ترکیبی از این روش ها استفاده می کند تا مانع از آبستن شدن فرد در آینده شود.
ایمپلنت لوله های رحم: یک سیم در لوله های رحم قرار می گیرد.
با رشد بافت دور سیم، لوله ها مسدود می شود.
ممکن است ۳ ماه طول بکشد تا این روش جواب دهد.
عقیم سازی زنان تا بیش از ۹۹ درصد موثر واقع می شود.
در مردان
وازکتومی: به جراحی عقیم سازی مردان وازکتومی می گویند. در این روش لوله هایی که اسپرم به واسطه ی آن ها به مرحله ی انزال می رسد بسته می شود.
میزان تاثیر آن بالای ۹۹ درصد است.
وازکتومی گاهی قابل جبران است اما احتمالا در اثر افزایش اسپرم به صورت غیرعادی منجر به قدرت باروری کمتر یا نارسایی مادرزادی می شود.
باورهای غلط درمورد پیشگیری از بارداری
باورهای غلط درمورد پیشگیری از بارداری در طول تاریخ فراوان بوده اما علم حقایق را درمورد بعضی سوء تفاهمات آشکار کرده است.
در دوران قاعدگی نمی توان حامله شد: حامله نشدن زنان در دوران قاعدگی حقیقت ندارد.
شاید قدرت باروری طی چند روز اول کاهش پیدا کند اما احتمال حاملگی وجود دارد زیرا اسپرم می تواند تا چند روز در بدن زن باقی بماند.
اگر در وان آب گرم رابطه جنسی برقرار کنید حامله نمی شوید: آمیزش جنسی در وان آب گرم یا استخر مانع از بروز حاملگی نمیشود.
همچنین هیچ پوزیشن جنسی مانع از بارداری نیست.
ادرار یا دوش گرفتن بعد از سکس مانع از بارداری می شود: دوش گرفتن با هر گونه مواد بعد از آمیزش جنسی مانع از بارداری نمی شود.
اسپرم کش غیر پزشکی: قرار دادن خمیر دندان یا بذر در واژن مانع از حاملگی نمی شود و هرگز نباید برای پیشگیری از بارداری از این مواد استفاده کرد.
سکس بدون دخول، انزال یا ارگاسم بی خطر است: حتی اگر مرد به انزال نرسد، زن می تواند حامله شود.
هر زمان که ذکر (یا پیش آب) وارد واژن شود، امکان حاملگی وجود دارد.
چه زن به ارگاسم برسد یا نرسد یا عاشق طرف مقابل باشد یا نباشد، احتمال حاملگی وجود دارد.
شیردهی مانع از بارداری می شود: زن می تواند در دوران شیردهی باردار شود البته احتمال آن پایین تر است.
استفاده از دو کاندوم شانس پیشگیری را دو برابر می کند: استفاده از دو کاندوم یا یک کاندوم محکم بیشتر از یک کاندوم مصونیت ایجاد نمی کند.
استفاده همزمان از کاندوم زنانه و مردان می تواند خطر حاملگی را افزایش دهد زیرا ممکن است در اثر برخورد پاره شوند.
راههای خانگی جلوگیری از بارداری
یکی از روشهای جلوگیری از بارداری در قدیم که شما هم میتوانید آن را انجام دهید، استفاده از روشهایی خانگی برای پیشگیری از بارداری است.
در قدیم که ابزارهای جلوگیری و روشهای شیمیایی برای پیشگیری از بارداری مرسوم نبودند، زنان از روشهای سنتی جلوگیری از بارداری استفاده می کردند که شامل روشهای زیر است:
داروهای گیاهی ضد بارداری
جلوگیری از بارداری در طب سنتی در برخی موارد شامل مصرف برخی داروهای گیاهی برای پیشگیری بود که امروزه نیز میتوان از آنها استفاده کرد.
برخی از این داروهای گیاهی ضد بارداری عبارت است از:
• بنفشه هندی
• پونه گیاهی
• دم کرده زعفران
• ریشه کوهوش آبی