عامل‌های تأثیرگذار بر تعیین قد
محیط و وراثت دو عامل تأثیرگذار بر بلندی قد به شمار می‌آید.
در واقع برآیند تأثیر وراثت یا ژنتیک، عادت‌های غذایی و هورمون‌ها از یک سو و استرس از سوی دیگر به عنوان یگانه عامل کاهش دهنده قد، بلندی نهایی قامت فرد را تعیین می‌کند.
بلندی قد = (وراثت + هورمون‌ها + مواد مغذی) – استرس
روش رسیدن به بلندترین قد ممکن در دوران بلوغ
با بهره‌گیری از روش‌های معین می‌توان قد را در دوران بلوغ تا حد بیشینه خود افزایش داد.
توصیه می‌کنیم برای به حداکثر رساندن قد پیشنهادهای زیر را در دوران بلوغ مد نظر قرار دهید:
داشتن رژیمی متعادل
رعایت یک رژیم غذایی متعادل و گنجاندن مخلوطی از ویتامین‌ها، پروتئین، کربوهیدارت‌ها، کلسیم، روی و دیگر مواد معدنی اثری چشمگیر بر بیشینه ساختن رشد دارد.
صرف سه وعده غذا در روز یا در صورت امکان شش وعده غذایی سبک‌تر در طول روز را فراموش نکنید و سعی کنید برنامه‌ریزی منظمی برای وعده‌های غذایی داشته باشید و تا حد امکان هر روز در زمان یکسانی غذا میل کنید.
ورزش منظم
هیچ دلیل متقنی وجود ندارد که ثابت کند ورزش و حرکت‌های کششی قد را پس از توقف طبیعی رشد و بسته شدن صفحه‌های رشد افزایش می‌دهد.
بااینحال اگر هنوز در دوران بلوغ هستید، انجام دادن منظم ورزش‌هایی مانند شنا، یوگا و حرکت‌های کششی مناسب به فرایند رشد کمک خواهد کرد.
خواب کافی
میزان رشد بافت‌های بدن هنگام خواب افزایش چشمگیری می‌یابد.
به همین دلیل توصیه می‌شود نوجوانان در حال رشد هر شب 11 ساعت بخوابند تا رشد بیشینه داشته باشند.
خواب خوب شبانه، بین 8.5 تا 11 ساعت، تولید هورمون‌های رشدی را افزایش می‌دهد که پربازده‌ترین زمان رشدشان هنگام خواب است.
دوری از عامل‌های بازدارنده رشد
سیگار، نوشیدنی‌های الکلی و استروئیدها تأثیر نامناسبی بر رشد دارد.
دوری از این ماده‌ها کمک می‌کند تا رسیدن به قد بیشینه ممکن گردد.
به علاوه کافئین خوابیدن را دشوار می‌سازد و فرد نمی‌تواند خواب کافی و مناسب داشته باشد.
همان‌طور که پیش‌تر در نخستین مورد اشاره شد، رژیم غذایی برای رشد در سن بلوغ بسیار مهم است، بنابراین باید از سوءتغذیه یا تغذیه ناسالم پرهیز کرد.
تمرین داشتن حالت اندامی مناسب
شیوه ایستادن بر روی ستون فقرات تأثیر می‌گذارد و به نوبه خود بلندی قد از این امر تأثیر می‌پذیرد.
حفظ حالت اندامی مناسب به ارتقاء رشد کمک می‌کند؛ بنابراین شانه‌ها را عقب بدهید و چانه را بالا بگیرید، قوز نکنید و هنگام نشستن یا راه رفتن خمیده و دولا نباشید.
حتی اگر رشدتان به پایان رسیده باشد، نیز حفظ حالت اندامی مناسب باعث می‌شود قد بلندتر به نظر برسید.
کشش‌های صبحگاهی
کشش‌های صبحگاهی به بلند قامت‌تر شدن کمک می‌کند، چرا که جاذبه زمین در طول روز بر بدن اثر می‌گذارد و به مرور باعث خمیده شدن بدن می‌شود.
با انجام کشش‌های صبحگاهی می‌توان اطمینان حاصل کرد که در ابتدای روز بدن در بلندترین قد خود قرار داد.
بدن پس از خواب در بلندترین قد خود قرار دارد و به کمک تمرین‌های کششی می‌توان شروع خوبی را در حالتی مناسب رقم زد.
دریافت مواد مغذی
مواد مغذی نقش مهمی را در میزان قد فرد و همچنین تعیین زمان توقف رشد مردان ایفاء می‌کند.
همگی باید سعی کنیم تا ویتامین‌ها، کلسیم و روی را در بیشترین حد ممکن در رژیم غذایی خود بگنجانیم.
روی و کلسیم استخوان‌ها را قوی‌تر می‌کند و رشد را تحریک می‌کند. ویتامین‌ها نیز بهترین نتیجه را از هورمون‌های رشد استخراج می‌کنند، بنابراین مصرف میوه و سبزیجات را نباید فراموش کرد تا بدن ویتامین‌هایی بهبود دهنده‌ی استفاده از هورمون‌های رشد را دریافت کند.
افزایش قد بعد از ۱۸ سالگی برای بیشتر افراد ممکن نیست
خیلی از افراد حتی باوجود تغذیه خوب بعد از ۱۸ تا ۲۰سالگی افزایش قد ندارند.
نمودار زیر نرخ رشد قد از تولد تا ۲۰سالگی را نشان می‌دهد. همین طور که می‌بینید، افزایش قد در ۱۷سالگی تقریبا متوقف می‌شود و خطوط بین ۱۸ تا ۲۰سالگی به صفر می‌رسند.
استخوان‌ها، به‌خصوص صفحات رشد، دلیل متوقف‌شدن روند افزایش قد هستند.
صفحات رشد استخوان قسمتی از غضروف‌های خاص در نزدیکی انتهای استخوان‌های بلند هستند.
افزایش قد با بلندشدن استخوان‌های بلند زمانی روی می‌دهد که هنوز صفحات رشد فعال یا به‌اصطلاح باز هستند.
وقتی به پایان دوره بلوغ نزدیک می‌شوید، تغییرات هورمونی باعث بسته یا سخت‌شدن صفحات رشد می‌شود و درنتیجه قدکشیدن استخوان‌ها متوقف می‌شود.
صفحات رشد درحدود ۱۶سالگی در زنان و در ۱۴ تا ۱۹سالگی در مردان بسته می‌شوند.
بااینکه رشد واقعی استخوان‌ها در بیشتر بزرگ‌سالان اتفاق نمی‌افتد، معمولا تغییرات اندکی به‌صورت روزانه روی می‌دهند.
دلیل این تغییرات فشردگی اندک دیسک‌های ستون فقرات در طول روز است.
فعالیت‌های روزانه بر غضروف و مایع ستون فقرات اثر می‌گذارد و در طول روز باعث کاهش اندک قد می‌شود.
کاهش قد در طول روز می‌تواند تا ۱٫۵ سانتی‌متر باشد.
هیچ ورزش یا تکنیک کششی شما را بلندتر نمی‌کند
خیلی از مردم تصور می‌کنند ورزش‌ها یا حرکات کششی خاص می‌توانند قد آنها را بلندتر کنند.
بعضی افراد ادعا می‌کنند فعالیت‌هایی مانند آویزان‌شدن، بالارفتن، استفاده از میزهای وارونه و شنا قد را بلند می‌کند.
این نکته صحت دارد که به‌علت فشردگی و فشارزدایی دیسک‌های غضروفی ستون فقرات قد شما در طول روز اندکی تغییر می‌کند.
بعضی از این فعالیت‌ها، با فشارزدایی دیسک‌ها، به مقدار بسیار اندکی و به‌صورت موقتی قد شما را بلند می‌کنند.
بااینحال، این تغییر واقعی نیست و خیلی زود به حالت قبل برمی‌گردد.
ورزش (ازجمله وزنه‌برداری) قد را کوتاه نمی‌کند
خیلی از افراد نگران‌اند که بعضی از ورزش‌ها مانند وزنه‌برداری قدشان را کوتاه کند.
بیشتر این نگرانی‌ها برای کودکان و نوجوانان است، زیرا هنوز صفحات رشد در آنها بسته نشده‌اند.
غضروف صفحات رشد ضعیف‌تر از استخوان بالغی است که در طول بزرگ‌سالی شکل می‌گیرد و می‌تواند به‌آسانی آسیب ببیند.
بااینحال، پژوهش‌های بیشتر نشان می‌دهند تمرین با وزنه، به‌شرطی که تحت نظارت درست انجام شود، در تمام سنین ایمن و مفید است.
به‌علاوه، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تمرین با وزنه قبل از بزرگ‌سالی از رشد قد نمی‌کاهد.
برای افزایش قد بعد از ۱۸سالگی چه کاری از دست‌مان برمی‌آید؟
اگر شما در سنین بزرگ‌سالی هستید و از قدتان راضی نیستید، با رعایت چند نکته که در ادامه متذکر می‌شویم، میتوانید قدتان را بلندتر نشان دهید.
۱. خوب ایستادن را تمرین کنید: بد ایستادن چند سانتی‌متر از قدتان می‌کاهد.
۲. کفش پاشنه‌بلند بپوشید: کفش‌های پاشنه‌بلند انتخاب کنید یا کفه‌هایی داخل کفش‌تان بگذارید تا قدتان را چند سانتی‌متر بلندتر نشان دهید.
۳. عضلانی شوید تا قوی‌تر به نظر برسید: اگر احساس می‌کنید درکل جثه کوچکی دارید، وزنه‌زدن می‌تواند شما را عضله‌ای کند و درنتیجه قوی‌جثه‌تر نشان دهد.
بااینکه این راهبردهای آسان می‌توانند اثرگذار باشد، بعضی از افراد ترجیح می‌دهند از روش‌های دیگری مانند درمان‌های پزشکی و حتی جراحی برای افزایش قد استفاده کنند.
بعضی از این جراحی‌ها استخوان‌های قسمت پایین پا را بلند می‌کنند.
بااینحال، به‌علت تهاجمی و گران‌بودن این‌گونه جراحی‌ها، خیلی از افراد این روش‌ها را انتخاب نمی‌کنند.
این جراحی‌ها حتی در بعضی کشورها ممنوع هستند.
نتیجه‌گیری
اصلی‌ترین عاملی که قد را تعیین می‌کند ژنتیک است و در بیشتر افراد افزایش قد بعد از ۱۸سالگی امکان‌پذیر نیست.
بااینحال، تغذیه مناسب در کودکی می‌تواند بر افزایش قد اثرگذار باشد.
