خشکی واژن یکی از مشکلات رایج در اندام جنسی خانم‌ها محسوب می‌شود که به خصوص در دوران یائسگی بسیاری از زنان با آن مواجه هستند.
این مشکل می‌تواند بر روی کیفیت روابط زناشویی زوجین تاثیرات نامطلوبی گذاشته و باعث ایجاد ناراحتی حین برقراری رابطه جنسی و در نهایت دلسردی زوجین از یکدیگر شود.
خشکی واژن البته محدود به زنان یائسه نبوده و می‌تواند به سراغ افراد جوان نیز بیاید.
خشکی واژن چیست؟
واژن یا مهبل، بخشی از اندام جنسی زنان است که دیواره آن توسط لایه‌ای از مخاط و مواد لغزنده پوشانده می‌شود.
هورمون استروژن یکی از عوامل موثر در تولید هر چه بیشتر این مواد است که با قلیایی کردن محیط واژن، شرایط را برای حرکت هر چه بهتر اسپرم به سمت رحم و آغاز فرآیند تولید مثل جنسی فراهم می‌کند.
علاوه بر این، وجود رطوبت اضافی و لغزنده بودن محیط واژن در حین رابطه جنسی، امکان دخول راحت‌تر و تجربه رابطه‌ای راحت و بدون درد را برای خانم‌ها فراهم می‌کند.
وقتی دیواره رحم در اثر کاهش هورمون استروژن و یا عفونت نازک و ملتهب شود، خشکی واژن اتفاق می‌افتد.
اگر این لایه روان و مرطوب به هر دلیلی کمتر ترشح شود و یا وجود نداشته باشد، زن در هنگام دخول احساس درد و ناراحتی خواهد داشت.
علاوه بر این، با کم شدن این مواد لغزنده امکان باروری نیز تا حدی کاهش خواهد یافت، چرا که اسپرم‌ها دیگر قادر نیستند به طور موثری به سمت رحم حرکت کنند.
علت خشکی واژن هنگام نزدیکی
واژن یا مهبل به دلایل مختلفی دچار خشکی می‌شود اما یکی از مهم‌ترین آنها تغییرات هورمونی هستند.
هورمون استروژن که توسط تخمدان‌ها ترشح می‌شود نقش مهمی در شکل دادن و رشد سینه‌ها و فرم کلی بدن زنان دارد.
این هورمون همچنین وظیفه ترشح مواد لغزنده و مرطوب نگه داشتن محیط داخلی واژن را نیز برعهده دارند.
زمانی که هنگام برقراری رابطه و تحریک جنسی، جریان خون بیشتری به اندام جنسی زن وارد می‌شود، میزان تولید مواد لغزنده و مرطوب کننده نیز افزایش خواهد یافت.
علاوه بر دلایل هورمونی، عوامل دیگری مانند استعمال دخانیات، استرس، دوش واژینال، بارداری، شیردهی و استفاده از برخی لوسیون‌ها، برقراری رابطه بدون پیش نوازش و آماده‌سازی صحیح و مصرف برخی داروهای ضد حساسیت نیز بر روی ایجاد خشکی واژن تاثیرگذارند.
این عوامل به ایجاد خشکی واژینال در سطح خفیف تا متوسط کمک می‌کنند، اما افراد زیر ممکن است در معرض ابتلا به خشکی شدید واژن قرار داشته باشند:
• افرادی که تحت درمان با روش‌های پرتو یا شیمی درمانی قرار دارند
• افرادی که تخمدان یا رحم آنها با جراحی برداشته شده است
• افراد مبتلا به سرطان رحم که داروهای ضداستروژن مصرف می‌کنند
• افراد مبتلا به سندروم شوگرن (بیماری خود ایمنی مختل کننده غدد اشکی و بزاقی)
خشکی واژینال چه علائمی دارد؟
خشکی واژن و علائم آن چگونه ظاهر می‌شوند:
• خارش واژن
• سوزش واژن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• درد و ناراحتی در هنگام فعالیت‌های بدنی
• گاهی خشکی واژن باعث خونریزی می‌شود.
• احتمال بالای ابتلا به عفونت‌های واژنی یا عفونت در مجاری ادراری
تشخیص خشکی واژن چگونه است؟
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، خشکی واژن مشکل رایجی است.
برای تشخیص این مشکل و علت آن باید به پزشک زنان مراجعه کنید.
پزشکان برای تشخیص از راه‌کارهای زیر کمک می‌گیرند:
• درباره سوابق پزشکی سؤالاتی مطرح می‌کنند.
• لگن را برای بررسی وضعیت واژن معاینه می‌کنند.
• وضعیت واژن و نشانه‌های دیگر در کنار بروز خشکی را بررسی می‌کنند.
• از آزمایش‌های خون هم برای ارزیابی سطح استروژن و وضعیت سلامت بدن استفاده می‌شود.
• گاهی هم نمونه‌ای از ترشحات واژن برای بررسی عفونت برداشته می‌شود. شاید خشکی واژن و ترشحات پنیری به خاطر عفونت ایجاد شده باشند.
خشکی واژن در رابطه جنسی چه تاثیری می‌گذارد؟
خشکی واژن چه عوارضی دارد؟ خشک‌شدن واژن در زمان برقراری رابطه جنسی بیشتر از هر زمانی حس می‌شود.
اگر از محصولات روان‌ساز به اندازه کافی استفاده کنید، اصطکاکی که از دخول در واژن ایجاد می‌شود، بسیار آزاردهنده و دردناک خواهد بود.
برای رهایی از چنین مشکلی، باید از روان‌سازها یا همان لوبریکانت‌های مبتنی بر آب استفاده کنید.
قبل از دخول هم باید تحریک به اندازه کافی صورت بگیرد تا فضای واژن مرطوب شود و خشکی آن آزاردهنده نباشد.
اگر بدن زن به اندازه کافی تحریک نشود، امکان ترشحات واژنی وجود نخواهد داشت.
دلایل تحریک‌نشدن و خشک‌ماندن واژن
گاهی به خاطر تحریک‌نشدن و کمبود ترشحات واژنی، این ناحیه از بدن خشک می‌شود و برقراری رابطه جنسی حالت ناخوشایندی پیدا می‌کند.
تحریک‌نشدن دلایل متنوعی دارد؛ برای مثال، کاهش میل جنسی، مناسب‌نبودن رفتار شریک جنسی یا عجله او برای دخول می‌تواند باعث این مشکل شود.
کسانی که شریک جنسی‌شان دچار زودانزالی است هم به اندازه کافی تحریک نمی‌شوند و در نتیجه واژنشان خشک می‌ماند.
علاوه بر این موضوع، استرس واضطراب هم از دلایل دیگری هستند که مانع از ترشحات واژنی در هنگام رابطه جنسی می‌شوند.
زمانی که زنان دچار استرس و اضطراب هستند، گردش خون در بدن و در ناحیه واژن کم می‌شود.
در نتیجه، واژن خشک می‌ماند و دخول دردناک می‌شود.
استرس باعث افزایش سطح هورمونی به نام اپی‌نفرین (epinephrine) هم می‌شود.
این هورمون هم در روند ترشح مایعات واژنی دخالت و از حجم آنها کم می‌کند.
محصولات مناسب برای رفع خشکی واژن
امکان تهیه انواع لوبریکانت‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک وجود دارد.
انتخاب محصولات مرطوب‌کننده مناسب برای واژن هم نکته‌ای است که باید در نظر بگیرید.
پیش از برقراری رابطه جنسی به فکر تهیه این محصولات باشید.
این موارد برای درمان خشکی واژن در جوانان و افرادی که از نظر جنسی فعال‌اند، توصیه می‌شود:
• مرطوب‌کننده‌های واژن؛ برای اینکه پوشش درونی دیواره واژن را سالم و مرطوب نگه دارید، هر چند روز یک بار از این محصولات استفاده کنید.
• لوبریکانت‌ها یا روان‌سازها؛ درست پیش از برقراری رابطه جنسی و دخول از این محصولات استفاده کنید.
برای بعضی‌ها این پرسش وجود دارد که آیا خشکی واژن باعث نازایی می‌شود یا نه؟ پاسخ منفی است.
اگرچه خشک‌بودن این ناحیه از بدن باعث دشوارشدن نزدیکی و برقراری رابطه جنسی است اما ربطی به ناباروری ندارد.
درمان خشکی واژن چگونه است؟
درمان‌های متنوعی برای خشکی واژن وجود دارند.
از جمله روش‌های درمانی باید به موارد زیر اشاره کنیم:
• دارودرمانی
• منظم‌کردن رابطه جنسی
• پرهیز از مصرف برخی محصولات بهداشتی
• مصرف مکمل‌های فیتواستروژن
• درمان خشکی واژن با لیزر
دارودرمانی
داروهایی وجود دارند که رفتاری مشابه با هورمون استروژن در بدن از خود نشان می‌دهند.
مصرف این‌ها هم برای خشکی واژن توصیه می‌شود.
برای تهیه این داروها باید نسخه پزشک داشته باشید:
• کرم یا پماد موضعی؛ برای رهاشدن از نشانه‌های ناراحت‌کننده خشکی واژن میتوانید از پمادها و کرم‌هایی استفاده کنید که مستقیماً داخل واژن مالیده می‌شوند. درمان خشکی واژن با پماد با خطر و عارضه‌‌ای جدی همراه نیست.
برای استفاده از کرم‌های موضعی حاوی استروژن از اپیلکاتورهای مخصوص استفاده می‌شود.
• استفاده از حلقه واژنی؛ فرد با قراردادن حلقه‌ای منعطف در واژن، مدام استروژنی را از آن در واژن خود دریافت می‌کند.
هر ۹۰ روز یک بار هم نیاز به تعویض حلقه‌ای وجود دارد که استروژن را به بافت واژن منتقل می‌کند.
• قرص‌های واژنی؛ با اپلیکاتوری مخصوص، قرص‌های مخصوص در واژن کار گذاشته می‌شوند.
• قرص اسپمیفن (اسفنا)؛ این قرص خوراکی نوعی تعدیل‌کننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM) است و مانند استروژن در بدن عمل می‌کند.
• دی هیدرواپی آندروسترون (DHEA)؛ این هم شیاف خشکی واژن است که در بدن مانند استروژن عمل می‌کند و باعث رفع خشکی واژن می‌شود.
منظم‌کردن رابطه جنسی
با داشتن رابطه جنسی منظم گردش خون در اندام تناسلی در زمان تحریک بیشتر می‌شود.
در این صورت، ترشحاتی در واژن به وجود می‌آید و آن را از خشکی خارج می‌کند.
با منظم‌کردن بسامد رابطه جنسی میتوانید روی خشکی واژن اثر مثبت بگذارید و آن را کنترل کنید.
پرهیز از مصرف برخی محصولات بهداشتی
بسیاری از محصولات بهداشتی موادی مانند انواع رنگ‌ها و افزودنی‌های خوشبوکننده دارند.
این مواد باعث خشک‌شدن واژن می‌شوند.
واژن دارای باکتری‌های مفیدی است که به ایجاد تعادل در آن کمک می‌کنند و نقش پاک‌کننده و تمیزکنندگی دارند.
استفاده از مواد و محصولات پاک‌کننده واژن که دارای افزودنی‌ها و رنگ‌ها هستند، تعادل فضای طبیعی واژن را به هم می‌زنند و باعث خشکی آن می‌شوند.
برای مثال، محصولاتی مانند ژل‌های پاک‌کننده یا صابون خشکی واژن می‌آورند.
مصرف مکمل‌های فیتواستروژن
فیتواستروژن‌ها (Phytoestrogen) ترکیباتی هستند که دقیقاً مانند استروژن عمل می‌کنند.
در واقع، فیتواستروژن‌ها از گیاهان گرفته می‌شوند و بدن با آنها همان رفتاری را می‌کند که با هورمون استروژن انجام می‌دهد.
با مصرف مکمل‌های این‌چنینی امکان رفع خشکی موجود در واژن زیاد می‌شود.
فیتواستروژن‌ها در موادی مانند گزینه‌های زیر موجود هستند و مکمل‌هایی هم از این مواد ساخته می‌شود تا با مصرفشان از خشکی واژن کاسته شود:
• سویا؛ این ماده در پنیر توفو و شیر سویا به وفور موجود است و منبعی غنی از فیتواستروژن به شمار می‌رود.
• انواع آجیل؛ بیشتر دانه‌ها از جمله بادام، بادام زمینی و شاه بلوط سرشار از فیتواستروژن هستند.
• غلات کامل؛ از جمله غلات کامل باید به برنج قهوه‌ای، جوی دوسر و دانه کینوا اشاره کنیم. این غلات تصفیه‌نشده‌اند و مصرف مکمل‌های حاوی آنها به رفع خشکی واژن کمک می‌کند.
• دانه‌ها؛ تخم کتان و آفتاب‌گردان و دانه‌های روغنی دیگر هم در بدن اثر فیتواستروژنی دارند.
• سیر و لوبیا سبز؛ این‌ها هم حاوی این ماده‌اند و می‌توانند روی بهبود واژن خشک اثرات مثبت داشته باشند.
برای درمان خشکی واژن شدید از مکمل‌های حاوی این مواد هم استفاده می‌شود.
چگونه از خشکی واژن جلوگیری کنید؟
برای اینکه از خشک‌شدن واژن جلوگیری کنید، بهتر است که همیشه بدنتان را مرطوب نگه دارید.
نگذارید که مایعات بدن دفع شوند و بدن به حالت دی‌هیدراته (بی‌آب) دربیاید.
این کار می‌تواند باعث مرطوب نگه‌داشتن بدن و واژن شود.
برای جلوگیری از خشکی واژن از محصولات بهداشتی قوی و غلیظی که بو و افزودنی‌های رنگی دارند، استفاده نکنید.
مصرف این‌ها برای رسیدگی به بهداشت ناحیه تناسلی و واژن نتایج خوبی به همراه نمی‌آورد.
