محل قرارگیری آپاندیس از روی بدن، پایین شكم، سمت راست و از داخل بدن در محل اتصال روده باریك به روده بزرگ است.

آپاندیس یك زائده طبیعی در بدن به شمار می‌آید و كارایی آن خیلی شناخته شده نیست.

موضوع نگران‌كننده در اصل، آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس است.

داخل آپاندیس یك مجرای باریك وجود دارد.

اگر این مجرا به هر دلیلی بسته شود، ترشحات در پشت آن جمع می‌شوند و از آنجایی كه معمولا در داخل روده‌ها فلور میكروبی وجود دارد، رشد میكروب‌های

بیماری‌زا در این قسمت بالا می‌رود و علائم آپاندیسیت را ایجاد می‌كند.

وظایف و كارایی آپاندیس خیلی شناخته شده نیست اما باید درنظر داشت كه هیچ ارگانی در بدن بدون حكمت ساخته نشده است و حتما وظایفی دارد كه ما از آن مطلع نیستیم.

به هر حال تاكنون عوارضی در مورد نبود آپاندیس در بدن گزارش نشده است.

گاهی اوقات مطرح می‌شود كه آپاندیس در سیستم ایمنی بدن نقش دارد اما این موضوع هنوز به اثبات نرسیده است.

در اطراف آپاندیس غدد لنفاوی زیادی وجود دارد و كودكان هنگامی كه دچار سرماخوردگی عفونی می‌شوند، این غدد لنفاوی ملتهب می‌شوند و ممكن است دردهایی در زیر شكم مانند دردهای آپاندیس ایجاد كنند كه این دردها با برطرف شدن سرماخوردگی بهبود پیدا می‌كنند.

داخل آپاندیس یك مجرای باریك وجود دارد.

اگر این مجرا به هر دلیلی بسته شود، ترشحات در پشت آن جمع می‌شوند و از آنجایی كه معمولا در داخل روده‌ها فلور میكروبی وجود دارد، رشد میكروب‌های بیماری‌زا در این قسمت بالا می‌رود و علائم آپاندیسیت را ایجاد می‌كند

علائم

علائم ابتلا به آپاندیسیت شامل موارد زیر هستند:

• وجود درد های آپاندیس در ناحیه پایین سمت راست شکم
• بی اشتهایی
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• یبوست
• عدم امکان خارج کردن گاز از روده
• ورم شکم
• تب محدود
• احساس راحتی پس از مدفوع کردن

درد آپاندیس ممکن است از یک گرفتگی ملایم در ناحیه شکم آغاز شود.

این درد اغلب افزایش پیدا می‌کند و با گذشت زمان شدید می‌شود.

در این حالت فرد الزاماً متوجه ایجاد تغییر در عادت عملکرد روده خود نمی‌شود.

به هر حال، گاهی اوقات آپاندیسیت می‌تواند بر عملکرد دفع ادرار تاثیر داشته باشد.

اگر شما با حساس شدن ناحیه سمت راست شکم خود همراه با سایر علائم مطرح شده بالا روبرو شدید، با پزشک در این رابطه صحبت کنید.

التهاب می‌تواند به سرعت تبدیل به یک مشکل اورژانسی شود.

پاره شدن آپاندیس به ندرت در 24 ساعت اول مشاهده این علائم اتفاق می‌افتد.

به هر حال، تا 80 درصد افرادی که دارای این علائم هستند، در طول 48 ساعت با ترکیدن آپاندیس مواجه خواهند شد.

پاره شدن یا سوراخ شدن آپاندیس می‌تواند مرگبار باشد.

در این حالت خطر مرگ در نوزادان و افراد سالمند بیشتر است.

تشخیص

معاینه فیزیکی برای آپاندیسیت برای پی بردن به حساس شدن یک چهارم پایین سمت راست شکم بیمار انجام می شود.

در بارداری، این درد ممکن است بیشتر باشد.

اگر آپاندیس فرد سوراخ شود، شکم ممکن است سفت شده و ورم کند. ورم کردن و سفت شدن شکم یکی از علائمی است که باید بلافاصله با پزشک در میان گذاشته شود.

علاوه بر جستجو به دنبال حساس شدن محل آپاندیس، پزشک همچنین ممکن است از آزمایش‌های متعدد برای تشخیص بیماری‌های دیگر با علائم مشابه استفاده کند، این

آزمایش ها عبارتست از:

• آزمایش ادرار: می‌تواند وجود عفونت در ادرار یا سنگ در کلیه را مشخص کند.

• معاینه لگن: در صورت انجام شدن بر روی زنان می‌تواند وجود مشکلات تولید مثل را به طور دقیق مشخص کند.

این معاینه‌ها همچنین سایر عفونت‌های احتمالی در لگن را مشخص کند.

• تست‌های بارداری: به منظور تشخیص حاملگی خارج از رحم انجام می شود.

• تصویر برداری از شکم: در صورت وجود آبسه یا سایر مشکلات مربوط به آن تصویر برداری از شکم می‌تواند مسئله را مشخص کند.

این کار از طریق عکس برداری رادیولوژی، سی تی اسکن و… امکان پذیر است.

• عکس برداری سینه: این آزمایشمی‌تواند احتمال ابتلا به ذات الریه را مشخص کند.

این مشکل می‌تواند علائمی شبیه آپاندیسیت داشته باشد.

چه بیماری‌های دیگری ممکن است با آپاندیست اشتباه گرفته شود؟

• درد در ناحیه پایینی و راست شکم اگر بیشتر از ۴۸ ساعت طول بکشد و علائم دیگری بروز نکند به احتمال زیاد مشکل از آپاندیس نیست.

• درد ممکن است به دلیل عفونت در قسمت لگن خانم‌ها و همچنین بر اثر بیماری‌های التهابی روده باشد.

• تبی که منجر به آپاندیسیت می‌شود خفیف است و در صورتی که تب شدید باشد می‌تواند به دلیل وجود عفونت در دیگر قسمت‌های بدن باشد.

• در صورت درد در ناحیه شکم، پزشک باید تعویق در زمان عادت ماهیانه دختران و خانم‌ها رو جویا شود. چون امکان دارد این درد بر اثر حاملگی خارج رحم باشد.

• دردی که در اواسط دوران بعد از آخرین عادت ماهیانه در دختران به وجود می‌آید بسیار شبیه درد آپاندیس می‌باشد.

درمان

در اکثر مواقع، برای درمان آپاندیس جراح بلافاصله پس از تشخیص، آپاندیس را از بدن خارج می‌کند.

اگر سی تی اسکن نشان دهد یک آبسه در محل ایجاد شده است، احتمالاً لازم است ابتدا از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ایجاد شده استفاده شود.

به این ترتیب خارج کردن آپاندیس در ادامه و پس از بر طرف شدن عفونت و التهاب ایجاد شده انجام می‌شود.

آزمایش‌های انجام شده برای تشخیص آپاندیسیت کامل نیستند. در نتیجه، این آزمایش‌ها ممکن است نشان دهند وضعیت آپاندیس شما در حالت عادی قرار دارد.

در اینگونه مواقع، معمولاً جراح آپاندیس را از بدن خارج کرده و وضعیت سایر نقاط شکم را برای مشخص کردن سایر علائم ایجاد درد مورد بررسی و معاینه قرار می‌دهد.

در صورتی که شما دارای علایم آپادنیس حاد باشید، معمولاً نیاز است در اسرع وقت از بدن خارج شود. این عمل جراحی معمولاً به عنوان آپاندکتومی یا آپاندیسکتومی شناخته می‌شود.

علاوه بر این در صورتی برای بیمار عمل جراحی پیشنهاد می‌شود که احتمال ابتلای بیمار به آپاندیسیت وجود داشته باشد ولی امکان تشخیص دقیق مشکل وجود نداشته باشد.

این شرایط به این دلیل در نظر گرفته می‌شود که خارج کردن آن ایمن‌تر است و خطر ترکیدن آپاندیس را از بین می‌برد.

در انسان‌ها، آپاندیس هیچ عملکرد مهمی را بر عهده ندارد و به همین دلیل خارج کردن آن در عمل جراحی از بدن هیچگونه مشکلی را برای فرد در بلند مدت به همراه ندارد.

عمل جراحی

عمل جراحی آپاندکتومی تحت بی هوشی عمومی انجام می‌شود و در این حالت می‌توان از تکنیک «جراحی بسته یا سوراخ کلید» یا تکنیک «باز» برای این کار استفاده کرد.

جراحی بسته یا سوراخ کلید

جراحی سوراخ کلید (لاپروسکوپی) معمولاً روشی است که برای عمل آپاندیس از اولویت و برتری برخوردار است، زیرا در این روش دوره ریکاوری بیمار سریع‌تر از عمل جراحی باز است.

این روش درمانی شامل ایجاد سه یا چهار برش کوچک در ناحیه شکم است.

در ادامه ابزارهای خاص به شکم وارد می‌شوند که این ابزارها شامل موارد زیر است:

• یک لوله که از طریق آن گاز به شکم بیمار پمپاژ می‌شود و به این ترتیب شکم باد کرده و مشاهده بهتر آپاندیس و نیز ایجاد فضای بیشتر برای جراح جهت کار امکان پذیر می‌شود.
• یک لوله کوچک متصل به یک منبع نور و یک دوربین (لاپروسکوپ) که از طریق آن تصاویر تهیه شده از داخل شکم به یک تلویزیون برای مشاهده جراح امکان پذیر می‌شود.
• ابزارهای جراحی مخصوص که برای خارج کردن آپاندیس استفاده می‌شوند.

هنگامی که آپاندیس از بدن بیمار خارج شد، شکاف‌های ایجاد شده بر روی شکم بخیه زده شده و در صورت استفاده از بخیه قابل جذب امکان حل شدن آن در فاصله چند روز پس از عمل جراحی وجود دارد.

در غیر این صورت نیاز است که بیمار در طول 7 تا 10 روز پس از عمل جراحی برای کشیدن بخیه ها به مطب پزشک مراجعه کند.

جراحی باز

در برخی موارد، عمل جراحی سوراخ کلید برای بیمار پیشنهاد نمی‌شود و لازم است در عوض از عمل جراحی باز برای بیمار استفاده شود.

این عمل جراحی در شرایط زیر برای بیمار تجویز می‌شود:

• هنگامی که آپاندیس پاره شده باشد و توده‌ای تشکیل داده باشد که در اصطلاح به آن توده آپاندیس گفته می‌شود.

• هنگامی که جراح تجربه کافی برای استفاده از لاپروسکوپ برای خارج کردن آپاندیس را ندارد.

• هنگامی که فرد قبلاً از عمل جراحی باز در ناحیه شکم استفاده کرده باشد.
در این موارد، عمل جراحی شامل ایجاد یک شکاف بزرگ‌تر در ناحیه سمت راست پایین شکم بیمار برای خارج کردن آپاندیس است.

هنگامی که بیمار به پریتونیت پیشرفته مبتلا شده باشد (عفونت لایه داخلی شکم) گاهی اوقات لازم است عمل جراحی با یک برش بزرگ در ناحیه وسط شکم انجام شود (لاپاروتومی).

پس از هر دو نوع عمل جراحی، آپاندیس فرد برای یک آزمایشگاه ارسال می‌شود تا عدم وجود سلول‌های سرطانی در آن مشخص شود.

انجام این کار یک ارزیابی احتیاطی محسوب می‌شود، هر چند در حالت‌های نادر مشکلات جدی در این رابطه شناسایی می‌شود.

اقدامات لازم برای گذراندن دوران نقاهت پس از جراحی آپاندیس

اگر به موقع جراحی شود زمان بستری و راه اندازی بیمار کوتاه خواهد بود و اگر منجر به عفونت شکم شود بیمار برای چند روز در بیمارستان بستری می شود و باید درمان آنتی بیوتیک تزریقی شروع شود.

• مراقبت در منزل: مصرف داروهای تجویز شده طبق دستور پزشک بویژه آنتی بیوتیک ها سر ساعت معین.

• مصرف غذاهای پر پروتئین (ماست چکیده، تخم مرغ، سینه مرغ) و فیبر (نارگیل، انجیر، نخود فرنگی، نخود، لپه) و مایعات فراوان.

• حتماً راه بروید و با مصرف غذاهای ملین اجابت مزاج نرم داشته باشید و تا یک هفته ی اول از مصرف غذاهای نفاخ (حبوبات و آش و …) خودداری کنید.

• در صورت نیاز به پانسمان مراقب باشید محل زخم خشک و تمیز باشد.

• در صورت بروز تب، ترشح و یا قرمزی در محل جراحی فوراً به پزشک اطلاع دهید.

• ۷ تا ۱۰ روز بعد از جراحی جهت کشیدن بخیه ها نزد جراح مراجعه کنید. و اگر بخیه ها جذبی بودند جهت ویزیت بعد از عمل (تا یک هفته) به پزشک خود مراجعه کنید (خلاصه پرونده خود را به همراه باشید.)

• روز بعد از ترخیص می توانید روزانه استحمام کنید.

• دو تا چهارهفته بعد فعالیت های عادی خود را شروع کنید.