کبد چرب چیست و انواع کبد چرب :

 

کبد چرب، اصطلاحی است که به تجمع چربی در کبد اطلاق می شود. تجمع و تشکیل مقداری چربی در کبد طبیعی است، اما در صورتی که تجمع چربی بیش از اندازه شود، می تواند عوارضی را برای سلامت بدن به همراه داشته باشد.

کبد، مسئول بسیاری از عملکردهای بدن می باشد، از جمله، پردازش آن چه که می خوریم و می آشامیم، فیلتر خون از ورود مواد مضر.

زمانی که میزان چربی در کبد کمتر از 5 درصد باشد، تشخیص در مراحل اولیه امکان پذیر می باشد. تشخیص این اختلال به این صورت است که نمونه از بافت کبد برداشته و در زیر میکروسکوپ بررسی می شود. اولتراسوند، سی تی اسکن و MRI از جمله روش های تشخیصی هستند.

در صورتی که سلول های کبد آسیب ببینند، خود کبد قادر به ترمیم آن ها خواهد بود. تکرار و تداوم آسیب، منجر به بروز سیروز کبدی (التهاب کبد) می شود. در موارد خفیف، تغییر سبک زندگی، مصرف دارو، کاهش وزن و تحرک بدنی راه های درمانی هستند.

 

 

 

علائم و نشانه های کبد چرب

در بسیاری از موارد، کبد چرب علائمی را به همراه ندارد. اما در صورتی که این اختلال پیشرفت کند، می تواند منجر به بروز علائمی مانند خستگی و یا دردهای شکمی شود. به مرور زمان، کبد نیز بزرگ تر از حالت طبیعی خواهد شد، که این مورد از طریق معاینات فیزیکی امکان پذیر می باشد.

 

تجمع چربی در کبد می تواند باعث افزایش التهاب در این بافت شود، که با علائم زیر همراه خواهد بود:

• کاهش اشتها و در پی آن کاهش وزن
• دردهای شکمی
• ضعف فیزیکی و بدنی
• خستگی و گیجی

در صورت بروز مواردی هم چون سیروز کبدی و نارسایی کبدی، شاهد علائم و نشانه های زیر خواهیم بود:

• بزرگ شدن شکم
• زردی پوست و چشم ها
• خونریزی داخلی

 

علت بروز کبد چرب

در بسیاری از موارد، مصرف بیش از حد الکل می تواند یکی از دلایل تجمع چربی در کبد باشد.

 

مواردی مانند:

• افزایش وزن و چاقی
• رژیم غذایی سرشار از مواد قندی
• دیابت
• تحرک بدنی پایین
• ژنتیک
• افزایش سطح چربی خون
• کاهش وزن ناگهانی
• مصرف برخی داروها

از جمله عوامل موثر در بروز کبد چرب هستند.

کبد چرب زمانی ظاهر می شود که بدن قادر به متابولیسم چربی ها نباشد. به همین خاطر، چربی اضافی در سلول های کبد ذخیره و منجر به بروز کبد چرب می شود

 

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند؟

 

از آن جایی که کبد چرب با تجمع چربی در بافت کبد همراه است، افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا قرار می گیرند.

دیابت نوع دو، از دیگر مواردی است که احتمال چرب شدن کبد را افزایش می دهد. زیرا که تجمع چربی در کبد با مقاومت به انسولین در ارتباط است.

در برخی موارد، در دوران بارداری نیز احتمال ابتلا به کبد چرب افزایش می یابد.

افراد مبتلا به سندرم های متابولیکی، بیشتر در معرض ابتلا هستند.

 

انواع کبد چرب

 

• کبد چرب غیر الکلی

 

در چنین شرایطی، تفکیک و تجزیه چربی توسط کبد به سختی انجام می شود، به همین خاطر چربی در کبد انباشته خواهد شد. این نوع کبد چرب ربطی به مصرف الکل ندارد.

 

• کبد چرب الکلی

 

این نوع کبد چرب، اولین مرحله از بیماری کبد چرب مرتبط با مصرف الکل می باشد. مصرف بیش از حد الکل به کبد آسیب می زند و در نتیجه، کبد قادر به تفکیک و تجزیه چربی ها نخواهد بود. در صورتی که مصرف الکل به مدت شش هفته و یا بیشتر کنار گذاشته شود، شاهد بهبود علائم خواهیم بود.

 

• کبد چرب دوران بارداری

 

این حالت عمدتا در سه ماهه سوم بارداری مشاهده می شود و با علائم زیر همراه می باشد:

• درد در قسمت فوقانی و راست شکم
• سردرد
• خستگی
• کاهش اشتها
• زردی

این علائم و کبد چرب معمولا چند هفته بعد از زایمان بهبود می یابد و عوارضی هم نخواهد داشت.

 

 

تشخیص کبد چرب

 

• معاینات فیزیکی

 

التهاب کبد از طریق بررسی و معاینه فیزیکی شکم و بزرگ شدن کبد امکان پذیر می باشد. با این حال، ممکن است در برخی موارد علامتی از بزرگ شدن کبد دیده نشود. مواردی مانند خستگی، کاهش اشتها، مصرف دارو و مکمل را حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

 

• آزمایش خون

 

با انجام آزمایش خون، میزان و سطح آنزیم های کبدی بررسی می شود. در صورت ابتلا به کبد چرب، سطح آنزیم های کبدی افزایش می یابد. اما این قبیل تست ها، تشخیص قطعی را نشان نمی دهند و بررسی های بیشتر جهت یافتن علت بروز التهاب در کبد نیاز می باشد.

 

• تست های عکس برداری

 

اولتراسوند، سی تی اسکن و MRI از جمله روش هایی هستند که به تشخیص وجود چربی در کبد کمک می کنند. نکته ای که وجود دارد این است که این قبیل تست ها میزان و درصد آسیب را نشان نمی دهند.

 

• بیوپسی از بافت کبد

 

بیوپسی، یکی از بهترین روش ها در تعیین شدت بیماری می باشد. جهت انجام آن، پزشک سوزنی را وارد بافت کبد می کند و تکه کوچکی از بافت را جهت بررسی های بیشتر بر می دارد. با این کار، علت بروز بیماری نیز مشخص خواهد شد.

 

درمان کبد چرب

 

مصرف دارو، می تواند یکی از راه های درمان کبد چرب باشد. معمولا توصیه های زیر به افراد مبتلا به کبد چرب در نظر گرفته می شود:

• محدود کردن مصرف الکل تا حد امکان
• کنترل سطح تری گلیسیرید خون
• کم کردن مصرف شکر و مواد قندی
• کم کردن وزن

 

در مواردی که چاقی و اضافه وزن، علت بروز کبد چرب باشد، از بیمار خواسته می شود فعالیت و تحرک بدنی بیشتری داشته باشد و برخی خوراکی ها را از رژیم غذایی خود حذف کند. کاهش مصرف کالری نیز از جمله راه های موثر در کاهش وزن و بهبود بیماری می باشد.

ایجاد تغییر در سبک زندگی، داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف میوه و سبزیجات تازه، به بهبود بیماری بسیار کمک می کنند.

در بسیاری موارد، کبد چرب تبدیل به یک بیماری سخت و مزمن نمی شود. کبد به تنهایی قادر به رفع این اختلال می باشد، به شرطی که خود فرد به درمان مواردی مانند دیابت، کلسترول بالا و چاقی اهمیت بدهد.

 

دسته بندی کبد چرب

 

کبد چرب از منظرهای مختلفی دسته بندی می شود. این دسته بندی ها کمک می کند تا نوع و سطح بیماری مشخص شده و پزشک معالج یا متخصص طب سنتی بتواند ساده تر به روند درمان آن کمک کند. اگر آماده مبارزه با بیماری خود هستید، بهتر است اطلاعات خود را در مورئد انواع کبد چرب بیشتر کنید تا هم تشخیص ساده تری داشته باشید و هم به خطرات احتمالی آن پی ببرید.

 

انواع کبد چرب

 

 

 

دسته بندی مهم دیگری که برای کبد چرب در نظر گرفته می شود، انواع این بیماری بر اساس پیشرفت آن است. احتمالا اگر خود یا اطرافیانتان دچار کبد چرب شده باشید، می دانید که وقتی گفته می شود فرد به کبد چرب مبتلاست، اصطلاحی به نام «گرید» نیز به آن اضافه می شود. کبد چرب گرید های مختلفی دارد که بر اساس سطح پیشرفت بیماری مشخص می شوند.

 

انواع گریدهای کبد چرب عبارتند از:

    

• کبد چرب گرید 1
•     کبد چرب گرید 2
•     کبد چرب گرید 3 یا فیبروز کبدی
•     سیروز کبدی

 

برای درمان کبد چرب باید به گرید آن توجه شود. هر کدام از این گریدها شرایط خاص خود را دارند و باید برای درمان آن ها به صورت هوشمندانه اقدام شود.

 

کبد چرب گرید یک

کبد چرب گرید 1یکی از ساده‌ترین و در عین حال شایع‌ترین انواع بیماری کبد چرب شناخته شده است. درمان کبد چرب گرید 1 ملزم تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی می‌باشد. برای آنکه از شر این بیماری خلاص شوید، هرچه سریع‌تر باید شیوه زندگی خود را تغییر دهید.

 

 

درمان کبد چرب گرید 1

 

امروزه کبد چرب گرید 1 به عنوان یک بیماری بسیار شایع مطرح شده است. تقریبا از میان هر 3 نفر یک نفر مبتلا به این بیماری می‌باشد. علت اصلی ابتلا به کبد چرب رژیم غذایی ناسالم و پرچرب به شمار می‌رود. و تجمع غیرعادی چربی در کبد باعث ابتلا به این بیماری می‌گردد. درمان کبد چرب گرید 1 ملزم تغییر رژیم غذایی است. چه بسا فرد باید همراه با ایجاد تغییرات در رژیم غذایی خود ورزش را در روتین زندگی خود بگنجاند.

رژیم غذایی سالم و متعادل به افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک می‌کند تا با کاهش مصرف قندها و چربی‌ها از میزان قند، کلسترول و تری گلیسیرید خون خود بکاهند. اگرچه رژیم غذایی خوب برای درمان قطعی کبد چرب گرید 1 ضروری است اما انجام ورزش‌ روزانه می‌تواند به کمک این امر بیاید و شما را از شر این بیماری برهاند. کبد چرب گرید 1 یکی از انواع ساده این بیماری است که معمولا بسیاری از افراد متوجه آن هم نمی‌شوند.

 

از مصرف این غذاها پرهیز کنید

 

 

 

 

درمان کبد چرب گرید 1 ملزوم به اجتناب از مصرف برخی غذاهای ذیل می‌باشد:

• غذاهای سرخ شده در روغن فراوان – این غذاها از چربی و کالری وافری برخوردار می‌باشند که نهایتا منجر به افزایش توده چربی در کبدتان می‌شوند.
• گوشت قرمز – مصرف گوشت‌های گاو و پرچرب که چربی‌شان مستقیما در کبد انباشته می‌شود
• نمک – مصرف روزانه بیش از 1500 میلی‌گرم نمک می‌تواند باعث انباشت آب در بافت‌های بدن شود. این یکی از علل اصلی ابتلا به کبد چرب به شمار می‌رود.
• نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای فرآوری شده

 

غذاهای طبیعی و آیورودا را به برنامه غذایی روزانه خود بیافزائید

 

مصرف مواد غذایی پاکسازی کننده یکی از عوامل شاخص در درمان کبد چرب در انواع گریدها به شمار می‌رود. پاکسازی کننده‌ها مواد غذایی‌ای هستند که چربی‌ها و سموم ناخواسته (مواد شیمیایی مضر) را از کبد پاک می‌کنند. پاکسازی کننده‌های طبیعی و آیورودا عبارتند از:

• زردچوبه – زردچوبه یکی از گیاهان موردعلاقه طب هندی است. هندی‌ها از قدیم الایام زردچوبه را به عنوان چاشنی و دارو استفاده می‌کرده‌اند. این ادویه معطر حاوی ترکیبات منحصر به فردی است. این ترکیبات به آنزیم‌های پاک کننده سموم و چربی کبد کمک موثری می‌کنند.
• سیر – سیر حاوی سلنیوم و آلیسین می‌باشد. این ترکیبات به سم زدایی سریع کبد کمک کرده و در درازمدت درمان قطعی کبد چرب گرید یک را به دنبال دارد.
• سیب – پکتین موجود در ترکیبات سیب باعث کاهش میزان کلسترول و در نتیجه درمان کبد چرب درجه 1 می‌شود.
• روغن‌های آلی سرد – برخی روغن‌ها اعم از روغن زیتون، کتان، شاهدانه سموم مضر بدن را جذب نموده و از بار سنگین چربی کبد می‌کاهند.
• مرکبات – مرکبات عمدتا با ویتامین ث و آنتی اکسیدان‌های فراوان بارگذاری شده‌اند. بدین ترتیب، مصرف مرکبات می‌تواند به دفع سموم مضر و سرطان زا کمک موثری کند.
• گردو – با آنکه گردو یکی از دانه‌های چرب محسوب می‌شود اما در درمان کبد چرب گرید 1 موثر است. این موضوع می‌تواند بنا به ترکیباتی اعم از آرژنین، گلوتاتیون و اسیدهای چرب امگا 3 باشد. گردو آمونیاک کبد را دفع نموده و آن را پاکسازی می‌کند.
• چغندر و هویج – این دو صیفی جات حاوی مقادیر بالایی از فلاونوئیدها مانند بتاکاروتن هستند. مصرف فلاونوئیدها باعث بهبود عملکرد کبد نیز می‌شود.
• کلم – کلم‌ها حاوی آنزیم‌های سم زدا می‌باشند.
• سبزیجات حاوی برگ سبز – سبزیجات سبز رنگ سرشار از کلروفیل می‌باشند. مصرف کلروفیل می‌تواند خون را از سموم پاکسازی کند.
• آووکادو – گلوتاتیون موجود در آووکادو در درمان کبد چرب گرید 1 موثر است.

پیروی یک رژیم غذایی متعادل باشید

پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به درمان چربی کبد گرید یک کمک کند. سعی کنید به اندازه بخورید. وسوسه خوردن و پرخوری یکی از علل اصلی ابتلا به کبد چرب می‌باشد.

رژیم متعادل برنامه غذایی‌ای است که حاوی مقادیر غذای مناسب باشد و مواد ضروری بدنتان را تامین کند. رژیم غذایی سالم برای درمان کبد چرب گرید 1 غنی از پروتئین و فیبر بوده و حاوی مقدار بسیار کمی چربی است.

 

برنامه روتین ورزشی

 

 

 

انجام ورزش به صورت روتین شما را فعال و سالم نگه می‌دارد. ورزش باعث افزایش گردش خون و در نتیجه بهبود عملکرد کبد می‌شود.

• تمرینات هوازی – تمرینات هوازی (ایروبیک) یکی از ورزش‌های مناسب برای کل بدن است. تمرینات هوازی به بهبود سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. انجام این تمرینات به طور روزانه عملکرد کبد را تنظیم نموده و از میزان چربی ذخیره شده در کبد و سایر بخش‌ها می‌کاهد.
• تمرینات با فاصله زمانی – بهترین روش برای چربی سوزی انجام تمرینات با فاصله زمانی است. این شکل از تمرینات چربی‌های ذخیره شده در کبد و سایر بخش‌ها را می‌سوزاند.
• تمرینات هسته‌ای – بدن ما 29 عضله اصلی دارد و تمرینات هسته‌ای مختص عضلات اصلی است. این تمرینات بنیان و استقامت بدنتان را افزایش داده و شما را متعادل نگه می‌دارد.

 

کبد چرب گرید 2

 

مرحله بعدی این بیماری، گرید 2 کبد چرب است. این سطح از بیماری نیز آنقدرها خطرناک نیست. افرادی هستند که سال ها به کبد چرب گرید 2  مبتلا بوده اند و به سمت گرید های بالاتر و از دست دادن کبد هم نرفته اند. اما طبیعتا اگر شما به پله دوم کبد چرب رسیده اید، یعنی هنوز سبک زندگی شما دارای ایراداتی است که باید اصلاح شود. اگر زود به فکر اصلاح روند سبک زندگی به ویژه در تحرک و خوراک خود نباشید، ممکن است مشکلات کبدی شما بیشتر شود.

درمان کبد چرب گرید 2 بسیار سخت تر از گرید 1 خواهد بود. در این گرید، علاوه بر چرب تر شدن کبد، آنزیم های کبدی نیز بیشتر دچار مشکل می شوند. با این حال به نظر می رسد اصلاح سبک زندگی، رعایت پرهیزات و اسفاده از داروهای گیاهی برای درمان کبد چرب گرید 2 موثرترین راهکار خواهد بود.

برای تشخیص کبد چرب گرید 2 که به آن استئاتوهپاتیت غیر الکلی نیز گفته می شود، بهترین راهکار استفاده از آزمایش خون، سونوگرافی و در برخی مواد فیبرواسکن است. اگر به این بیماری مبتلا شده اید، حتما باید هر 6 ماه یکبار یا حتی زودتر، برای انجام آزمایش و سونوگرافی اقدام کنید تا مبادا میزان پیشرفت بیماری سریعتر شده باشد. در این شرایط، به هیچ وجه به تشخیص های خانگی برای تشخیص بهتر یا بدتر شدن کبد چرب گرید 2 دل خوش نکنید. اگر قصد درمان کبد چرب گرید 2 که به آن NASH گفته می شود را دارید، حتما باید برای تشخیص از موارد بیان شده استفاده کنید.

 

کبد چرب گرید 3 یا فیبروز کبدی

 

التهاب شدید در کبد، افزایش چربی و به هم  ریختن آنزیم های کبدی باعث می شد تا فرد کم کم یک گرید بالاتر رفته و به کبد چرب گرید 3 که به آن اصطلاحا فیبروز کبدی گفته می شود، برسد. به طور قاطع می توان گفت که کبد چرب گرید 3 قابل درمان است؛ اما ممکن است برخی آسیب های ایجاد شده بر روی کبد، تا پایان عمر با فرد باقی بماند. در نتیجه هر فردی که به کبد چرب مبتلا می شود، باید تلاش کند تا این بیماری وارد فاز فیبروز کبدی نشود.

التهابات ایجاد شده در کبد چرب گرید 3، زخم هایی را بر روی کبد ایجاد می کنند که به آن فیبروز گفته می شود. برخی از این زخم ها به هیچ وجه قابلیت درمان ندارند اما کل کبد می تواند به شرایط گرید 2 یا حتی گرید 1 باز گردد. پرهیزات و انجام دستورات پزشکی برای درمان کبد چرب گرید 3 اهمیت زیادی دارد. شما در لبه یک پرتگاه قرار می گیرید که اشتباهات ساده می تواند گرید کبد شما را بالاتر برده که دیگر جبران پذیر نیست.

 

کبد چرب گرید 3

 

بر خلاف کبد چرب گرید 1 و 2 که گفتیم آنقدرها خطرناک نیست، کبد چرب گرید 3 بسیار خطرناک است. به هیچ وجه نباید این سطح از چربی کبد و التهابات ایجاد شده در کبد را نادیده بگیرید. هرچند در این مرحله نیز کبد شرایط و اقدامات عادی خود را دارد؛ اما نمی توانید ریسک کرده و این بیماری را به حال خود واگذارید. هرچه سریعتر باید روند درمان کبد چرب گرید 3 شروع شود. 

به جرئت می توان گفت که علت اصلی بروز کبد چرب گرید 3، عدم توجه به درمان کبد چرب گرید 2 است. اگر در زمان مناسب به گرید 2  این بیماری توجهن شود؛ دیگر شاهد بروز مشکلاتی شدیدی مثل فیبروز کبد نخواهیم بود. البته برخی بیماری های زمینه ای مثل هپاتیت B و هپاتیت C نیز از جمله مواردی هستند که به ابتلا به کبد چرب گرید 3  کمک می کنند. اضافه وزن، مصرف الکل و بالا بودن سطح کلسترول در کنار ابتلا به بیماری دیابت نیز از جمله عواملی است که فرد را به سمت گرید 3 کبد چرب سوق می دهد.