پروستات غده ایست در مردان که در جلو مثانه و کف لگن قرارگرفته است و مجرای ادراری از میان عبور کرده است و وظیفه آن ترشح موادی جهت تسهیل

خروج اسپرم و تغذیه اسپرم میباشد.

وزن تقریبی آن در فرد بالغ حدود 20 گرم میباشد.

با افزایش سن این غده به تدریج بزرگ میشود و باعث افزایش فشار بر روی مجرای ادراری میشود و در نتیجه باعث اشکال در ادرار کردن فرد میشود و اگر

سلولهای پروستات خوش خیم باشد به آن بزرگی خوش خیم پروستات(BPH) گفته میشود.

میزان شیوع این بیماری در مردان با افزایش سن افزایش میابد

علل بزرگ شدن پروستات

بزرگ شدن پروستات یک وضعیت طبیعی افزایش سن محسوب می شود.

اگرچه علت دقیق آن ناشناخته است ، اما تغییرات در هورمونهای جنسی مردانه که با افزایش سن ایجاد می شود ممکن است یک عامل باشد.

هرگونه سابقه خانوادگی مشکلات پروستات یا هرگونه اختلال در بیضه ها ممکن است خطر ابتلا به BPH را افزایش دهد.

مردانی که بیضه های خود را در سنین پایین برداشته اند دچار بزرگی پروستات نمی شوند.

علائم بزرگی خوش خیم پروستات

علائم بزرگ شدن پروستات اغلب در ابتدا بسیار خفیف هستند ، اما در صورت عدم درمان جدی تر می شوند.

علائم شایع عبارتند از:

• تخلیه ناقص مثانه
• شب ادراری ، که نیاز به ادرار کردن دو یا چند بار در شب است
• چکه کردن و قطره قطره آمدن در انتهای جریان ادراری شما
• بی اختیاری ادرار یا نشت ادرار
• فشار هنگام ادرار کردن
• جریان ادراری ضعیف
• میل ناگهانی به ادرار کردن
• کند شدن یا تاخیر در جریان ادرار
• ادرار دردناک
• وجود خون در ادرار یا هماچوری

تشخیص بزرگی خوش خیم پروستات

تشخیص بزرگی خوش خیم پروستات بر اساس گرفتن شرح از بیمار، علائم اداری، معاینه پروستات از راه مقعد صورت می گیرد.

آزمایش ادرار، برای بررسی وجود خون در ادرار و آزمایشات مربوط به کلیه و انجام آزمایش PSA برای بررسی وجود یا عدم وجود سرطان (اگر چه انجام PSA برای هر بیماری الزامی نمی‌باشد)، سونوگرافی سیتوسپکی باریک شدن فشار ادرار، عدم تخلیه کامل ادرار از مثانه، شب ادراری، به سرعت به توالت رفتن برای تخلیه ادرار از علائم مهم در تشخیص بیماری بزرگی پروستات می‌باشد.

درمان بزرگی خوش خیم پروستات

اصولاً درمان بزرگی خوش خیم پروستات با توجه به شدت علائم اداری، سن و وضعیت قلبی، ریوی بیمار تصمیم‌گیری می‌شود.

در تعداد معدودی از بیماران با تغییر در روش زندگی روزانه علائم ادراری آنها کاهش می‌یابد.

این عوامل شامل:

• تخلیه ادراری(زودتر تخلیه کردن)
• تخلیه ادرار در حمام، اگر احساس ادرار کردن هم نداشته باشند.
• عدم استفاده از داروهای بدون نسخه پزشک، مثل داروهای ضد حساسیت و ضد اختناق‌ها که باعث می‌شود مثانه نتواند ادرار را تخلیه کند.
• خودداری از خوردن کافئین، الکل، غذاهای قند
• کاهش و کم کردن استرس و اضطراب، چون باعث تکرر ادرار می‌شود.
• ورزش کردن علائم را کاهش می‌دهد.
• نشستن در آب گرم

بیمارانی که حتماً باید عمل جراحی شوند:

• آسیب کلیه نارسائی کلیه
• سنگ‌های کلیه
• عفونت‌های تکرار شونده
• بی‌اختیاری ادرار
• عدم تخلیه کامل ادرار
• ادرار خونی
• علائم شدید ادراری

عمل جراحی پروستات

عمل جراحی پروستات به طور متداول در دنیا به دو روش بسته و باز صورت می‌گیرد.

عمل باز همان طور که از نامش مشخص است بیمار تحت عمل جراحی باز قرار می‌گیرد و لذا زیر ناف شکاف عرضی در حدود 10 سانتی متر داده می‌شود، بعد از باز کردن پوست، عضلات قطع و یا جداسازی می شوند، پس مثانه به طور طولی باید باز گردد و پس از طریق گردن مثانه پروستات با رعایت نکات مهم تکنیکی برای جلوگیری از بی‌ اختیاری ادرار بعد از عمل پروستات خارج می‌گردد، اگر جراح تجربه و مهارت کافی را داشته باشد و بتواند خیلی آرام قسمتی از پروستات را مجرا چسبیده است پروستات آزاد خارج کند هرگز بی‌اختیاری ادرار بعد از عمل به وجود نمی‌آید.

معمولاً از 100 نفر مبتلا به بزرگی پروستات که باید عمل جراحی شوند، فوراً 5 نفر باید به روش باز عمل شوند.

بعداز خارج کردن پروستات، گردن،‌ مثانه در ساعت‌های 5، 7، 11 دوخته شود و با گذاشتن یک لوله خارج در اطراف مثانه، عضلات فاسیا و پوست دوخته می‌شود و در حین عمل یک سوند فولی حداقل به مدت یک هفته در مجرا باید گذشته شود.

هر جراحی در عمل بسته مهارت و تجربه کافی را دارد،عمل باز را انجام می‌دهد.

در عمل باز پوست، عضلات و مثانه باز می‌شود، در حالی که در عمل بسته چنین اتفاقی نمی‌افتد.

در عمل باز حداقل بیمار یک هفته باید در بیمارستان بستری باشد و لذا هزینه بیمار بسیار زیاد خواهد شد.

معمولاً باید در طول یک هفته سوند مجرا؛ سوند داخل مثانه و اطراف مثانه خارج گردد.

در گذشته عقیده بر این بود که پروستات اگر از 60 گرم بزرگتر باشد،‌ باید به صورت عمل باز پروستات خارج شود، در حالی که افرادی که تجربه کافی در عمل بسته دارند، پروستات‌های بزرگتر از 60 گرم را به راحتی عمل می‌کنند.

عمل جراحی بسته به چند روش در دنیا انجام می‌گیرد:

• رزکسیون پروستان با TUR- P
• لیزر
• با سونوگرافی (HIFU)
• بخار کردن پروستان با گرما (هیپوترمیا)

از عمل‌های بسته فوق روش رزکسیون پروستات که با دستگاهی وارد مجرا و مثانه می‌شود، پروستات به صورت قطعه قطعه خارج می‌شود.

پس از خارج کردن تمام پروستات و کنترل خونریزی و گذاشتن سوند فولی در مجرا دو روز بعد سوند خارج و بیمار مرخص می‌گردد.

شرط مهم و اساسی در خصوص این روش جراحی خارج کردن تمام پروستات می‌باشد، چنان چه تمام پروستان خارج نشود، ممکن است علائم بیمار بعد از مدتی عود کند.

قابل تذکر است، این روش جراحی بسیار سخت و در دست جراحان ماهر باید صورت بگیرد که تجربه و مهارت آن را داشته باشند.

از سایر روش‌های بسته که در بالا ذکر شد به طور پراکنده انجام می‌گیرد، چون متأسفانه بیمار بعد از مدتی با عود علائم مراجعه می‌کنند و نیاز به عمل جراحی TUR- P می‌گردد.

در دنیا بیشتر عمل TUR- P یا رزکسیون پروستات انجام می‌گیرد و از سایر عمل‌های بسته به ندرت انجام می‌شود.

عمل بسته با توجه به طولانی بودن بستری بیمار، هزینه و عوامل هرگز با عمل بسته TUR – P قابل مقایسه نمی‌باشد.

مراقبت های بعد از عمل در بیمارستان

۱- تا ۲۴ ساعت در تخت استراحت خواهید کرد و در صورت درد، به شما مسکن تزریق خواهد شد.

۲- بعد از عمل، مرتب سرفه کنید و تنفس عمیق داشته باشید.

در هنگام سرفه، کشیدن نفس عمیق و یا تمرینات تنفسی با دست یا با یک بالش کوچک، محل جراحی خود را حمایت کنید.

۳- جهت پیشگیری از تشکیل لخته در پاها، ممکن است برای شما جوراب طبی کشی تجویز شود.

ابتدا پاها را کمی (۱۵ تا ۳۰ درجه) بالا بیاورید و سپس جوراب را بپوشید.

موقع پوشیدن، جوراب نباید چین و چروک داشته باشد تا فشاری به رگ های پا وارد نشود.

روزی دو بار به مدت ۲۰ دقیقه آن را باز کنید و سپس مجدداً بپوشید.

۴- ادرار شما برای چند روزی خونی خواهد بود که یک امر طبیعی است، لذا نگران نباشید.

برای جلوگیری از لخته شدن خون (که موجب انسداد ادرار می شود)، از راه سوند فولی (سه راهه) مثانه شستشو داده می شود تا ادرار به راحتی خارج گردد.

معمولاً پس از چند روز پزشک دستور خارج نمودن سوند ادراری را می دهد، اما ممکن است در مواردی با سوند ادراری مرخص شوید.

۵- به محض اجازه پزشک، با کمک پرستار از تخت خارج شوید.

با قدم زدن، روند بهبودی بیماری تسریع می شود و از لخته شدن خون در عروق پاها جلوگیری می شود.

۶- معمولاً پس از چند روز پزشک دستور خارج نمودن سوند ادراری را می دهد، اما ممکن است در مواردی با سوند ادراری مرخص شوید.

۷- هنگام راه رفتن کیسه ادرار باید پایین تر از سطح بدن باشد ولی مواظب باشید کشیده نشود و به محض اینکه دو سوم کیسه پر شد، می بایست تخلیه گردد.